[vc_row][vc_column][vc_column_text]
Piše : DaiBau magazin , Milja Mladenović
U neposrednoj blizini Aleksinca, u Gornjem Adrovcu, smeštena je crkva Svete Trojice. Ova crkva podignuta je 1903. godine prema principima ruske i srpske sakralne arhitekture. Crkva je sazidana na mestu pogibije Nikolaja Nikolajeviča Rajevskog – ruskog pukovnika za kog se pretpostavlja da je Tolstoju poslužio kao inspiracija za lik grofa Vronskog.
Pri poseti mestu pogibije pukovnika Rajevskog, odnosno junaka iz „Ane Karenjine“, može se zapaziti da se sama crkva po izgledu izdvaja od najčešćih motiva sakralne arhitekture u Srbiji. Za razliku od većine crkvi i manastira izgrađenih u kamenu svedenih boja i prirodnih nijansi, crkva Svete Trojice u Gornjem Adrovcu karakteristična je po oblozi od crvenih i žutih keramičkih pločica, kao i po tremovima između krakova upisanog krsta sa prednje strane, koji nisu čest arhitektonski detalj na crkvama u Srbiji. Prema pojedinim izvorima, drvored ispred crkve čine lipe koje su donete iz Ukrajine s imanja Nikolaja Rajevskog.
Zgrada Opštine Aleksinac, Osnovni sud i Policijska stanica
U samom centru Aleksinca, početkom 20. veka podignuti su objekti u kojima su smeštene centralne gradske funkcije – zgrada opštinske uprave (danas zgrada Opštine Aleksinac), zgrada učiteljske škole (danas zgrada Osnovnog suda) i zgrada Sreskog načelstva (danas Policijska stanica).
Akademizam u arhitekturi naročito se vezuje za javne objekte i formiranje vizuelnog identiteta gradskog centra, koji je i danas istaknut u odnosu na okruženje. Čitav ambijent centra predstavlja urbanistički kompleks u kome se ogledaju stilske i prostorne tendencije urbanističkog razvoja i oblikovanja u Srbiji na prelasku iz 19. u 20. vek.
Različite stilske karakteristike svojstvene lokaciji ili periodu, mogu se sagledavati na fasadama ova tri objekta. Zgrada Policijske stanice izvaja se primenom dekorativnih detalja karakterističnih za moravski stil, koji se može naći i na rezidencijalnoj i sakralnoj arhitekturi podneblja, dok je u slučaju oblikovanja fasade Policijske stanice prenet kroz akcente na dominantnoj vertikali u vidu lukova na prozorima. Ornamenti i dekorativna plastika između poslednje etaže i venca, uklonjeni su rekonstrukcijom objekta, ali se sam citat moravskog stila i dalje može videti u ritmu i proporciji otvora.
Zgrada Opštine Aleksinac je prilikom rekonstrukcije iz 1929. godine, za razliku od Policijske uprave, na kojoj je citiran regionalni stil, oblikovana delimičnim citatom modernističke arhitekture iz međuratnog perioda. Dok je zgrada Okružnog načelstva iz 1848. godine, koja se nalazila na istom mestu, bila karakteristična po repeticiji otvora i jasnim uglovima, citat međuratnog modernizma na objektu se ogleda u zaobljenom pročelju zgrade. Spoj akademizma i modernizma na zgradi Opštine Aleksinac uočljiv je na spoju zaobljene forme svojstvene modernizmu i dekorativne plastike i ornamenata specifičnih za akademizam i vizuelni jezik javnih objekata.
Zavičajni muzej smešten je u objektu iz prve polovine 19. veka, jednom od očuvanih primera vernakularne balkanske arhitekture. Sami elementi objekta poput dvostrukih drvenih prozora sa metalnim rešetkama, uz trem i doksat, zastupljeni su i na drugim objektima iz ovog perioda, međutim na zgradi Zavičajnog muzeja uočljivo je da su elementi postavljeni asimetrično, sa doksatom na uglu objekta, što upućuje na razigravanje stila koji je bio široko zastupljen, i najčešće realizovan kroz centralnu simetriju, kako u enterijeru, tako i na fasadi objekta. Ova, najstarija kuća u Aleksincu, proglašena je za spomenik kulture, a u njoj se danas nalazi bogata arheološka, numizmatička, istorijska, etnološka, umetnička i prirodnjačka zbirka Zavičajnog muzeja, koja posetiocima pruža uvid u nekadašnji život čitavog podneblja.
Arhitektura Aleksinca i znamenite građevine u mestu i okolini predstavljaju dobro polazište za upoznavanje sa različitim stilovima, detaljima i ličnostima, koji su uticali na razvoj Aleksinca i šireg regiona, dok se pod lipama Nikolaja Rajevskog može zamisliti makar detalj ambijenta i ličnosti koja je inspirisala i samog Tolstoja.
https://www.daibau.rs/clanak/645/aleksinac_-_mesto_gde_se_preplicu_arhitektonski_stilovi_i_grof_vronski
Video :
[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_video link=“https://www.youtube.com/watch?v=-j_cvOCuSpY“][/vc_column][/vc_row]
